Trang

Thứ Hai, 15 tháng 7, 2013

CÀ PHÁO

Những điều chưa biết về cà pháo

Thứ Năm, 13/09/2012 16:05
Theo Đông y, cà pháo vị ngọt, tính hàn, có tác dụng tán huyết, tiêu viêm, chỉ thống, nhuận tràng, lợi tiểu, trị thũng thấp độc, trừ hòn cục trong bụng, ho lao.
Mô tả
Đông y gọi quả cà là di tử hay giả tử, ải qua.
Dân gian còn gọi là cà ghém, cà pháo, cà muối.
Cà pháo còn gọi là cà gai hoa trắng, tên khoa học là Solanum torum. Nó là cây nhỏ, lá xẻ thùy nông, có gai. Hoa màu trắng, quả màu trắng đổi màu vàng khi chín. Toàn cây đều có thể dùng làm thuốc.
http://123.25.71.107:82/hoidap/uploads/news/2011_06/http://123.25.71.107:82/hoidap/uploads/news/2011_06/caphaodamtoi.jpg://123.25.71.107:82/hoidap/uploads/news/2011_06/caphaodamtoi.jpghttp://123.25.71.107:82/hoidap/uploads/news/2011_06/caphaodamtoi.jpgCà pháo mắm tôm là món ăn truyền thống
Cà pháo thường được dùng trị đau cả vùng thắt lưng, té ngã tổn thương; đau dạ dày, đau răng; bế kinh; ho mãn tính. Dùng 10 - 15g rễ, dạng thuốc sắc.
100g cà pháo cung cấp 1,5g protein (có đủ các acid amin cần thiết cho cơ thể), 12mg canxi, 0,7mg sắt, 18mg magiê, 16mg phospho, 221g kali, 0,3mg kẽm. Ngoài ra nó còn chứa cả đồng và selen là các vi khoáng quý. Nhiều loại vitamin như tiền vitamin A, vitamin C (3mg/100g), vitamin B1, B2, PP cũng có trong cà pháo. Riêng phần hạt cà đúng là có nhiều sợi lông nhỏ nên có thể là nguyên nhân gây ho. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào công bố về tác hại này. Lượng sitosterol không đáng lưu tâm nhưng lại có solanin độc. Quả cà chưa chín có nhiều solanin hơn quả chín.
Quả cà xanh có thể luộc ăn, làm nộm, ăn xào. Quả già dùng muối xổi để ăn dần; nếu muối mặn để được hằng năm, ăn giòn như nổ trong miệng.
Quả cà cắt miếng ăn sống như rau, chấm mắm tôm hay mắm ruốc: quả cà giòn tan, nhai sồn sột kèm với mắm mặn rất khoái khẩu nhưng cần cẩn thận, ăn nhiều có thể bị nhức mỏi do solanin độc. Trong “Hải Thượng Y tông tâm lĩnh” có ghi rằng: không nên ăn nhiều cà sống.
Cà pháo muối được ưa chuộng hơn món cà sống. Ngâm quả cà vào vại nước muối phải nén vỉ thật chặt, không để quả cà nổi lên, cho nên gọi là cà nén và có câu “trẻ muối cà, già muối dưa”. Cà muối xổi chỉ vài ngày là ăn được, ăn cà muối không bị nhức mỏi, có lẽ muối chua làm giảm độc tính.
Nhiều người cho rằng, cà ăn nhiều sẽ gây ra thấp nhiệt, vì thế người nào có “gốc” trường vị bị “thấp nhiệt” không dám ăn cà nhiều. Tuy nhiên, ăn cà gây ra thấp nhiệt có thể do những món gia vị như: đậu xị, ớt, củ hành... Những món gia vị này, bất luận nấu với cà hoặc là nấu với những loại thịt khác, nếu dùng quá nhiều đều có thể gây ra thấp nhiệt.
Một số dân ở thôn quê khi ăn cà thường đem cắt thành miếng, đựng trong dĩa, lúc nấu cơm để vào hấp, khi chín rồi nêm thêm chút gia vị, cách làm này không những có thể giữ được mùi vị nguyên chất của cà mà khi ăn còn ngon hơn các cách nấu khác, cho dù ăn nhiều cũng không ảnh hưởng đến trường vị thấp nhiệt.
Người Nhật ăn cà, thường ăn sống, đem xắt thành miếng ướp với muối độ ba tiếng đồng hồ, rồi thêm gia vị dùng làm món ăn. Họ cho rằng ăn như vậy sẽ có ích cho trường vị,  chất nước của cà, ăn sống lại càng có công hiệu giải độc.
Trong Trung dược học bản thảo có ghi: “Cà có thể chống sưng, cầm đau, làm tan máu bầm, trừ hàn nhiệt và ngũ tạng lao”.
Những công dụng
Trị đại tiện ra máu, tiểu ra máu, chứng thổ huyết (ói ra máu): lấy cà pháo phơi khô, đem nướng cháy, nghiền thành bột để uống, có hiệu quả khá tốt.
Trị đại, tiểu tiện gây chảy máu: cà pháo già sao vàng, tán mịn, mỗi lần dùng 8g, hòa với nước, dấm loãng để uống, ngày 3 lần. Hoặc dùng rễ và cây cà khô 40g sắc uống.
Trị đại tiện ra máu lâu ngày không khỏi: sách thuốc của Trung Quốc có thuật lại cách dùng cà pháo để trị như sau: dùng vài mảnh giấy tập học trò, đem nhúng nước và gói trái cà lại, cho vào miệng dưới của ống lò, nướng cho chín (tức là đợi khi các mảnh giấy đều cháy hết cả), lấy ra lột sạch bên ngoài, chấm với gia vị để ăn.
Trị tỳ vị suy yếu, ăn uống kém: quả cà tươi 250g nấu lên ăn cùng với một số thực phẩm khác theo thói quen như: thịt heo, rau tía tô, hành tỏi, ngò tàu… liên tục trong mấy ngày, có công năng kiện tỳ, hòa vị; thích hợp chữa trị các chứng bệnh vận hóa của tỳ vị kém (ăn uống khó tiêu, đại tiện phân sống…).
Trị khó tiểu: nước hãm lá tươi cà dại hoa trắng, phối hợp với cành lá của cây đơn buốt.
Trị đau răng, viêm lợi: quả cà muối lâu năm, đốt tồn tính, xát than này vào răng, lợi.
Trị đau răng, răng lung lay, nha chu viêm: núm cà pháo 1kg, ngâm 1 lít nước muối (100g muối cho 1 lít nước), ngâm một đêm. Sáng ra vớt ra để khô, sao cho khô, tán thành bột. Dùng để xát vào răng. Đây là kinh nghiệm của Ohsawa dựa trên nguyên lý điều chỉnh âm - dương, trong đó, núm cà (âm), muối (dương), ngâm nước (âm), sao khô (dương). Làm thành bột (có âm + dương), trên lâm sàng chúng tôi nhận thấy có kết quả khá tốt.
Trị ho lâu năm không khỏi: cà pháo tươi 30 - 60g nấu chín, cho mật ong vừa đủ, nấu lại, ngày ăn 2 lần.
Đây là kinh nghiệm của Trung Quốc dù kinh nghiệm của Việt Nam lại cho rằng khi ho không ăn cà, nhưng có lẽ cà đã được nấu chín và thêm mật ong sẽ không lo bị lạnh bên trong khi dùng, cho nên có thể dùng trị ho vẫn có kết quả.
Trị mụt nhọt đau đớn khó chịu: trái cà pháo tươi giã nát, cho vào một ít đường đắp ngay chỗ đau, có thể chống sưng, cầm đau nhức.
Trị sâu bọ, kiến cắn mà làm độc: trái cà pháo tươi, giã nát đắp vào có thể chống sưng và không làm mủ.
Trị đinh nhọt và viêm mủ da: giã lá tươi và đắp vào chỗ đau.
Trị ong (vò vẽ) đốt, nứt nẻ ở bàn chân, kẽ chân: quả giã nát với lá lốt, lấy nước bôi.
Trị nhọt lở loét: tai quả cà nấu uống rất tốt.
Trị chân tay bị nứt nẻ và giá lạnh: dùng rễ và cây cà khô nấu nước ngâm rửa.
Ở những vùng thường xuyên bị bão lụt, người ta muối cà pháo mặn cả vại để làm thực phẩm dự trữ. Cà muối này rất mặn, cần ngâm nước lâu để sả bớt vị mặn. Cà này mặn tới độ một miếng cà, ba chén cơm và cà Nghệ An càng mặn càng ngon!
Lưu ý:
Theo Đông y, cà pháo có tính hàn (thậm chí rất hàn), vì vậy kiêng dùng đối với người hư hàn, thận trọng khi phối hợp với các thức ăn hàn, nên ăn kèm các gia vị có tính ôn như: tỏi, ớt, sả… người mới đau dậy, suy nhược không nên ăn cà, cà không nên ăn sống.
Cà pháo tính hàn, hơi độc, ăn nhiều có thể bị đau bụng và sinh cố tật cho nên người xưa thật có lý khi nói rằng một quả cà, ba chén thuốc.
Người bị bệnh tăng nhãn áp không dùng.
Cây cà gai hoa tím có hình dáng tương tự như cây cà gai hoa trắng, chỉ khác là hoa màu tím. Quả màu vàng đổi sang màu đỏ khi chín. Quả này không ăn. Đã có khá nhiều trường hợp ngộ độc do nhầm lẫn với loại trên.
Dân gian thường nói: “Một quả cà bằng 3 thang thuốc”, có lẽ chỉ hợp với cà sống (chưa chín) vì trong cà sống có solanin độc. Quả cà chưa chín có nhiều solanin hơn quả chín. Kinh nghiệm lâm sàng cho thấy ăn cà muối không bị nhức mỏi, có lẽ muối chua làm giảm độc tính.Cà pháo không có chất độc gì.Cà pháo muối chua có tác dụng thay thế khu hệ sinh vật gây thối trong đường ruột,ăn cà pháo muối chua có tác dụng như ăn sữa chua.
                               (sưu tầm và biên tập )


21 nhận xét:

  1. Em tem vàng nhà chị nhé ! (~_~)
    [img] http://www.desi44.com/d/good_afternoon/good_afternoon_044.gif [/img]

    Trả lờiXóa
  2. Nhận xét này đã bị tác giả xóa.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Chị gái lại làm em đói bụng rồi, em thèm món cà ghém này ăn với canh cua rau đay mướp lắm, ngày trước em ở miền bắc mà , sau này chuyển vào miền trung em vẫn thèm món dân dã của miền bắc chị ạ !

      Chúc chị tuần mới an lành nhé ! (~_~)
      [img] http://love.catchsmile.com/wp-content/uploads/2011/07/Good-Afternoon-13.gif [/img]

      Xóa
    2. Em gái lại dán tem vàng rồi.Bao giờ ra HN chị làm món cà ghém ,chấm mắm tôm mời em nhé .

      Xóa
  3. Cà muối em cũng rất thích ăn đó chị,nhưng không biết nhiều công dụng vậy. Cảm ơn chị cho biết nhiều điều lí thú.
    Tuần mới sức khỏe và HP chị nhé

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Chị cứ cấm chồng con không cho ăn cà nhưng mọi người cứ thèm nên chị lên mạng tìm hiểu,không ngờ cà có nhiều tác dụng tốt.

      Xóa
  4. Em rất thích ăn cà muối, bữa cơm nào cũng có cà muối với canh lá lằng hoặc canh rau khác. Nay biết thêm những công dụng của cà thật thú vị
    Chúc chị tối đầu tuần vui nhiều nhé
    http://mw2.google.com/mw-panoramio/photos/medium/54112785.jpg

    Trả lờiXóa
  5. HI, EM RẤT THÍCH ĂN CÀ MUỐI VỚI NƯỚC RAU DẦM SẤU ...
    NHƯNG ĂN XONG THÌ KHÔNG AI ĐAU XƯƠNG HỘ.
    HU HU...

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Chị đã đọc bài anh Lân Dũng viết nói cà pháo không có chất độc gì,không hiểu tại sao em lại đau xương nhỉ ?

      Xóa
  6. Cà muối, có lẽ là một thứ thức ăn khoái khẩu của đại đa số phụ nữ VN, nhất là vào mùa nóng ăn cà pháo muối với nước luộc rau muống dầm sấu.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. G sợ một quả cà 3 thang thuốc nên không dám ăn còn giới đàn ông vẫn ăn hăng hái lắm.

      Xóa
  7. Không ngờ là Cà muối có nhiều công dụng như thế. Và còn có nhiều cách ăn nữa. Mình sẽápdụng ngay.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Từ hôm biết cà pháo không có chất độc,G cũng ăn cà mà không lo lắng gì.

      Xóa
  8. Bây giờ mới biết cà pháo có ích như vậy, trước mình cứ sợ độc ít ăn lắm. Bây giờ ăn sẽ không lo gì nữa. Cảm ơn MG.

    Trả lờiXóa

  9. Bài viềt đã cho một khái niệm hòan tòan trái ngươc với nhận biết của em về quả cà.Em rất "khóai" ăn cà muối(các kiểu muối đều thích).món khóai khẩu là cà giái dê nướng xong bóc vỏ rồi phi hành mỡ đổ lên( mới nói tới đã thèm quá trời).Từ ngày bệnh, chồng cấm vì " cà độc " không cho ăn( trong khi anh ấy vẫn ăn "tỳ tỳ" trước mặt).Cảm ơn chị ,sau khi đọc bài này em cũng ăn cà"tỳ tỳ" giống "ai"!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Nếu H muốn tránh ăn dầu mỡ thì cho thịt xay vào ruột quả cà rồi hấp cách thủy ăn với nước mắm tỏi ớt.Nhưng đừng ăn nhiều H nhé.

      Xóa
  10. Thơ về Cà pháo khó làm
    Nhưng về lợi ích khỏi bàn miễn chê
    Cà ròn ăn với cơm khê
    Vẫn ngon, vẫn khoái, vẫn mê suốt đời.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Cà pháo khoái khẩu đến mức CL lại đặt bút ra thơ.

      Xóa
  11. Hay quá! Thế mà em cứ sợ ăn cà pháo độc. Em hay cắt cà mỏng ra, muối sổi, chỉ sáng đến chiều ăn được! Từ nay sẽ phát huy! Cám ơn chị nhiều!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Nhà chị bây giờ bữa nào cũng có món cà muối sổi.

      Xóa